Từ thiết kế đến thi công, nhà thầu thi công xây dựng đóng vai trò chủ chốt trong việc biến bản vẽ thành hiện thực. Đây là đối tác đồng hành cùng chủ đầu tư trong suốt quá trình xây dựng, từ lập kế hoạch, chuẩn bị hồ sơ pháp lý, thi công đến bàn giao công trình.
Nhà thầu thi công xây dựng là đơn vị trực tiếp thực hiện việc thi công công trình theo hồ sơ thiết kế được duyệt. Đây là nhân tố đóng vai trò trung tâm trong quy trình xây dựng, từ thiết kế, xin phép, dự toán đến thi công và hoàn công. Việc lựa chọn nhà thầu xây dựng uy tín sẽ ảnh hưởng lớn đến chất lượng và tiến độ công trình.
Vai trò của nhà thầu thi công xây dựng

1. Tư vấn và thực hiện thiết kế sơ bộ
Ngay sau khi hợp đồng được ký kết, một trong những bước đi đầu tiên và quan trọng nhất là triển khai thiết kế sơ bộ. Ở bước này, nhà thầu là đơn vị thi công và là đối tác tư vấn chiến lược.
Họ đóng vai trò trung gian kỹ thuật giữa chủ đầu tư và đơn vị thiết kế, giúp chuyển hóa các yêu cầu về công năng sử dụng, đặc điểm kỹ thuật và ngân sách thành phương án thiết kế thực tiễn, khả thi.
Cụ thể, nhà thầu sẽ phối hợp chặt chẽ với chủ đầu tư để:
- Phân tích nhu cầu sử dụng của từng không gian (khu sinh hoạt chung, khu vực cho thuê, tiện ích phụ trợ…)
- Tư vấn về tổ chức mặt bằng, kết cấu chịu lực, hệ thống cấp thoát nước, điện chiếu sáng và điều hòa,
- Đề xuất vật liệu phù hợp với mục tiêu đầu tư và định hướng thiết kế tổng thể.
Điều này đặc biệt quan trọng đối với các công trình nhà ở kết hợp kinh doanh hoặc căn hộ dịch vụ cho thuê, những mô hình yêu cầu tối ưu hóa công năng mà vẫn đảm bảo tính thẩm mỹ và bền vững.
Ngoài ra, trong trường hợp chủ đầu tư chưa có đơn vị thiết kế, nhiều nhà thầu còn cung cấp trọn gói dịch vụ thiết kế, thi công, giúp tiết kiệm thời gian trao đổi và tối ưu sự phối hợp giữa bản vẽ và hiện trường.
2. Hỗ trợ xin giấy phép xây dựng
Xin giấy phép xây dựng là thủ tục pháp lý bắt buộc trước khi công trình được triển khai. Tuy nhiên, không phải chủ đầu tư nào cũng am hiểu quy trình, hồ sơ và các yêu cầu liên quan. Đây là một trong những lý do khiến việc xin phép đôi khi kéo dài, làm chậm tiến độ khởi công.
Một nhà thầu chuyên nghiệp thường sẽ chủ động hỗ trợ chủ đầu tư trong việc hoàn tất hồ sơ xin cấp phép theo đúng quy định pháp luật, bao gồm:
- Bản vẽ hiện trạng và bản vẽ thiết kế sơ bộ theo đúng tỷ lệ và yêu cầu kỹ thuật của cơ quan chức năng
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hợp đồng thuê đất (nếu có)
- Các chứng chỉ hành nghề và hồ sơ năng lực đơn vị thiết kế, giám sát (khi cần thiết)
- Hồ sơ pháp lý của chủ đầu tư.
Tùy theo từng địa phương và quy mô công trình, nhà thầu sẽ linh hoạt điều chỉnh cách làm việc với cơ quan quản lý xây dựng để đảm bảo thời gian phê duyệt nhanh nhất có thể.
Đặc biệt, với các công trình có yếu tố đặc thù như xây dựng nhà ở nhiều tầng tại khu dân cư, công trình liền kề hoặc giáp ranh kênh rạch, nhà thầu có kinh nghiệm sẽ đưa ra những cảnh báo sớm và tư vấn cách xử lý để tránh các vướng mắc phát sinh sau này.
3. Lập dự toán và tổ chức cung ứng vật tư
Sau khi phương án thiết kế đã được thống nhất và hồ sơ pháp lý đã hoàn tất, giai đoạn tiếp theo là lập dự toán chi tiết và chuẩn bị nguồn lực xây dựng.
Nhà thầu sẽ tiến hành bóc tách khối lượng từ bản vẽ thiết kế để xây dựng bảng dự toán chi tiết, trong đó thể hiện:
- Khối lượng vật liệu xây dựng cần thiết theo từng hạng mục
- Đơn giá vật tư và nhân công cập nhật theo thị trường hiện tại
- Chi phí phát sinh dự phòng và các hạng mục phụ trợ như vận chuyển, tập kết, bốc xếp.
Đây là căn cứ quan trọng để chủ đầu tư đánh giá tổng mức đầu tư, đồng thời kiểm soát chi phí trong suốt quá trình thi công. Đặc biệt, trong các công trình nhà trọ, căn hộ dịch vụ hoặc mô hình cho thuê dài hạn, việc quản lý tốt chi phí đầu tư sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến hiệu quả khai thác và thời gian hoàn vốn.
Về việc mua sắm vật tư, có hai phương án phổ biến:
- Chủ đầu tư tự mua vật tư chính (sắt thép, xi măng, gạch, thiết bị…) và giao cho nhà thầu thi công phần nhân công
- Nhà thầu chịu trách nhiệm toàn bộ, từ lựa chọn nhà cung cấp đến tổ chức mua hàng, vận chuyển và đảm bảo tiến độ vật tư tại công trường.
Trong cả hai trường hợp, một nhà thầu có kinh nghiệm luôn đưa ra được các gợi ý thực tế về chủng loại vật tư phù hợp với công năng, điều kiện thi công và ngân sách đầu tư. Ngoài ra, việc có sẵn hệ thống nhà cung cấp uy tín giúp nhà thầu thương lượng được mức giá hợp lý và đảm bảo chất lượng hàng hóa, tránh tình trạng trễ tiến độ do thiếu vật tư hoặc sai chủng loại.
Trách nhiệm của nhà thầu thi công xây dựng

1. Nhà thầu thi công xây dựng cần tuân thủ và đảm bảo các quy định
Trong lĩnh vực xây dựng, nhà thầu thi công xây dựng đảm nhận vai trò triển khai dự án mà còn gánh vác những trách nhiệm quan trọng về pháp lý, chất lượng và kỹ thuật. Theo Điều 18 Nghị định 46/2015/NĐ-CP về quản lý chất lượng và bảo trì công trình xây dựng, nhà thầu cần đảm bảo thực hiện đúng quy trình và các yêu cầu theo quy định của pháp luật.
Một trong những trách nhiệm đầu tiên là phối hợp với chủ đầu tư trong việc lập nhiệm vụ thiết kế xây dựng công trình. Trường hợp không đủ năng lực, chủ đầu tư sẽ thuê các tổ chức, cá nhân đủ điều kiện để thực hiện công việc này.
Nội dung nhiệm vụ thiết kế cần căn cứ vào báo cáo nghiên cứu tiền khả thi hoặc văn bản đề xuất chủ trương đầu tư để đảm bảo tính nhất quán và định hướng rõ ràng cho toàn bộ dự án.
2. Nhiệm vụ thiết kế xây dựng công trình gồm những gì?
Việc lập nhiệm vụ thiết kế không chỉ mang tính hình thức mà còn là một phần quan trọng trong quá trình hình thành và triển khai dự án. Các yếu tố cốt lõi trong nhiệm vụ thiết kế bao gồm:
- Căn cứ pháp lý và kỹ thuật cho việc lập nhiệm vụ thiết kế
- Mục tiêu xây dựng rõ ràng, phù hợp với nhu cầu sử dụng
- Vị trí xây dựng cụ thể, gắn với quy hoạch tổng thể
- Yêu cầu về kiến trúc, cảnh quan, tính thẩm mỹ và hài hòa với không gian xung quanh
- Các yếu tố kỹ thuật như thời hạn sử dụng, công năng từng hạng mục và các tiêu chuẩn xây dựng liên quan.
Trong suốt quá trình thực hiện, nhiệm vụ thiết kế có thể được điều chỉnh sao cho phù hợp với thực tiễn thi công và đảm bảo hiệu quả đầu tư. Đây chính là yếu tố cốt lõi trong trách nhiệm của nhà thầu thi công xây dựng khi phối hợp cùng chủ đầu tư để hoàn thành dự án một cách tối ưu.
3. Đảm bảo nhân sự phù hợp, yếu tố then chốt trong thi công
Một công trình xây dựng chỉ có thể đảm bảo chất lượng khi đội ngũ thực hiện có chuyên môn và kinh nghiệm phù hợp. Do đó, nhà thầu cần bố trí nhân sự phù hợp về cả số lượng và năng lực. Điều này giúp công trình đạt tiến độ đề ra và hỗ trợ kịp thời trong xử lý các tình huống phát sinh ngoài kế hoạch.
Các quy định về quản lý, chất lượng công trình xây dựng
Trong bất kỳ dự án xây dựng nào, yếu tố chất lượng luôn là mối quan tâm hàng đầu. Để đảm bảo công trình được triển khai và đưa vào sử dụng đúng tiêu chuẩn, pháp luật Việt Nam đã ban hành nhiều quy định liên quan đến công tác quản lý chất lượng. Trong đó, vai trò và trách nhiệm của nhà thầu thi công xây dựng được quy định rõ ràng tại Điều 20 Nghị định 46/2015/NĐ-CP.
1. Nhà thầu thiết kế chịu trách nhiệm toàn diện về chất lượng thiết kế công trình
Theo quy định hiện hành, nhà thầu thiết kế, dù là đơn vị tư vấn độc lập hay tổng thầu, phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về chất lượng của hồ sơ thiết kế mà họ thực hiện. Dù bản vẽ có được các bên liên quan như chủ đầu tư, đơn vị thẩm tra hay cơ quan chuyên môn thẩm định, thì những đánh giá này không làm giảm trách nhiệm gốc của nhà thầu thiết kế đối với phần việc của mình.
Việc đánh giá, phê duyệt hay góp ý của các tổ chức, cá nhân hay cơ quan chức năng chỉ mang tính hỗ trợ, tư vấn trong quá trình triển khai. Quyết định cuối cùng về độ chính xác và phù hợp của hồ sơ thiết kế vẫn thuộc về đơn vị thực hiện, nghĩa là nhà thầu thi công xây dựng sẽ phải bảo đảm chất lượng này khi chuyển sang giai đoạn thi công.
2. Trách nhiệm khi nhà thầu đảm nhiệm thiết kế và thi công
Trên thực tế, có nhiều trường hợp nhà thầu thiết kế cũng đồng thời giữ vai trò là tổng thầu thi công. Khi đó, họ thực hiện công việc trên giấy và chịu trách nhiệm toàn diện trong việc triển khai ngoài công trường. Các hạng mục chính hoặc các hệ thống công nghệ trọng yếu bắt buộc phải do tổng thầu thực hiện để đảm bảo tính đồng bộ và kiểm soát chất lượng tốt nhất.
Việc một nhà thầu thi công xây dựng đảm nhiệm cả phần thiết kế và thi công có thể giúp rút ngắn thời gian thực hiện dự án, đồng thời giảm thiểu rủi ro phát sinh từ khâu chuyển giao hồ sơ giữa các bên. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc nhà thầu cần có năng lực tổng hợp vững chắc, từ thiết kế đến thi công, cũng như chịu trách nhiệm trực tiếp trước chủ đầu tư và pháp luật nếu có sai sót.
3. Trách nhiệm liên đới của nhà thầu thiết kế phụ
Ngoài tổng thầu, các nhà thầu thiết kế phụ, những đơn vị được thuê để thực hiện một phần của hồ sơ thiết kế, cũng không đứng ngoài lề. Họ phải bảo đảm chất lượng và tiến độ phần công việc được giao. Trách nhiệm này mang tính nội bộ trong mối quan hệ với tổng thầu và chịu ràng buộc pháp lý rõ ràng đối với nhà nước và các bên liên quan khác.
Do đó, khi lựa chọn nhà thầu thi công xây dựng, chủ đầu tư cần xem xét đến năng lực của đơn vị chính và cả những đơn vị liên kết, nhà thầu phụ, đặc biệt là trong những dự án có tính chuyên biệt cao như nhà xưởng, khu công nghiệp hoặc công trình cao tầng.
4. Đề xuất mô phỏng và thử nghiệm trong thiết kế
Với những công trình có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp hoặc thuộc diện quan trọng quốc gia, việc kiểm nghiệm mô hình hoặc mô phỏng vận hành là một bước rất cần thiết. Trong các trường hợp này, nhà thầu thiết kế có thể chủ động đề xuất với chủ đầu tư để thực hiện các thí nghiệm hoặc thử nghiệm mô phỏng.
Mục đích của hoạt động này là để xác thực các thông số kỹ thuật trong thiết kế, đánh giá khả năng chịu lực, vận hành của công trình, từ đó hạn chế tối đa rủi ro khi triển khai thực tế. Đây cũng là minh chứng cho vai trò chủ động và chuyên môn sâu của các nhà thầu thi công xây dựng trong việc bảo vệ chất lượng và an toàn công trình.
Như vậy, có thể thấy rằng trách nhiệm của nhà thầu thi công xây dựng không chỉ gói gọn trong việc triển khai thi công ngoài công trường mà còn liên quan mật thiết đến chất lượng hồ sơ thiết kế, sự phối hợp với các bên liên quan và việc đảm bảo hiệu quả đầu tư lâu dài cho công trình.
Khi lựa chọn nhà thầu, chủ đầu tư cần đánh giá về giá cả và hơn hết, nên dựa trên năng lực thực hiện toàn diện, sự chuyên nghiệp trong tổ chức nhân sự và kinh nghiệm triển khai các dự án tương tự. Đây chính là yếu tố đảm bảo cho một công trình bền vững, an toàn và đạt hiệu quả kinh tế cao sau khi đưa vào vận hành.
Onecons tự tin là một trong những công ty xây dựng “Uy tín – Cam kết – Đồng hành”, được nhiều chủ dự án lựa chọn để giao phó dự án xây nhà trọ cho thuê. Nếu bạn có nhu cầu xây dựng, thiết kế nhà trọ, đừng chần chừ liên hệ với chúng tôi qua số HOTLINE để nhận tư vấn kỹ càng.